Smocza Studnia znad Jeziora Zachodniego – 西湖龙井 [Xi Hu Longjing]

Herbata „Longjing” (dosłownie „Smocza Studnia”), która charakteryzuje się „zielonym kolorem, silnym aromatem, słodkawym smakiem i pięknym wyglądem”, cieszy się wielką popularnością wśród konsumentów w Chinach i poza ich granicami. Po powstaniu Chińskiej Republiki Ludowej w roku 1949 herbata „Longjing” znad Jeziora Zachodniego zyskała status herbaty podawanej podczas państwowych uroczystości. Kierownik Zakładu Herbaty Instytutu Agrotechniki w Hangzhou Yu Jizhong podkreśla: „Herbata ‚Longjing’, szczególnie jej odmiana pochodząca znad Jeziora Zachodniego, cieszy się wielką popularnością dzięki doskonałym warunkom ekologicznym tych okolic. Poszczególne plantacje herbaty nie są tu duże, znajdują się głównie na zboczach wzgórz lub u ich podnóży. Drugim powodem popularności ‚Longjing’ jest występująca w tych okolicach gleba, która jest wyjątkowo odpowiednia dla upraw krzewów herbacianych. Trzeci powód to wyjątkowa jakość liści zebranych ze starych krzewów, jak również z wyhodowanych przez nasz instytut krzewód odmiany ‚Longjing nr 43’. Wypada też podkreślić znaczenie metody przetwarzania liści herbacianych. Ręczną obróbkę uważam za najbardziej uzasadnioną naukowo. Jednym z elementów tego procesu jest nacisk, dzięki któremu herbata zyskuje wyjątkowy aromat i smak.”

Yu Jizhong przekonuje, że herbata „Longjing” ma korzystny wpływ na zdrowie, w związku z czym trafia do współczesnych konsumentów, poszukujących zdrowego trybu życia.

„Zielona herbata korzystnie wpływa na zdrowie dzięki występujących w niej polifenolom i aminokwasom. Polifenole herbaciane sprzyjają trawieniu, mają działanie przeciwutleniające i upiększające.”

W porównaniu z herbatami fermentowanymi, takimi jak herbata czarną czy herbata wulong (ulong), herbata zielona zachowuje więcej naturalnych przeciwutleniaczy. Zawiera ponad 85% polifenoli i kofeiny występujących w liściach żywych, jak również 50% chlorofilu.

Pierwszy zbiór herbaty „Longjing” przypada na marzec i początek kwietnia każdego roku, a więc okres przed Świętem Qingming (czyli chińskim świętem zmarłych). W tym okresie krzewy herbaciane są nienaruszone przez szkodniki, liście są młode i mają jasnozieloną barwę, co nadaje herbacie łagodny smak. Wiosenny zbiór herbaty nie jest duży, co skutkuje wysoką ceną herbaty zebranej przed Świętem Qingming. Mówi się nawet w Chinach, że „herbata zebrana przed Qingming jest cenna jak złoto”.

Drugi zbiór herbaty odbywa się w kwietniu przed Świętem Guyu (święto upraw). Zebrane w tym okresie liście herbaciane nie są już tak młode jak te z pierwszego zbioru, jednak zawartość składników odżywczych jest w nich o wiele większa, a smak herbaty o wiele mocniejszy.

Pierwszy i drugi zbiór liści herbacianych to dla plantatorów okresy najbardziej intensywnej pracy. Pracują codziennie po kilkanaście godzin. Wówczas odbywa się również skup herbaty w głównych rejonach jej uprawy. Rolnicy sprzedają herbatę nie tylko firmom handlowym, ale również poprzez inne kanały dystrybucji.

Aktualnie wyróżnić można dwie metody obróbki herbaty „Longjing”: ręczna i w garnku elektrycznym. Yu Jizhong przyznaje, że obróbka ręczna jest czasochłonna, co powoduje jej niską wydajność.

„Wraz ze wzrostem poziomu życia ludności, coraz mniej ludzi zajmuje się ręczną obróbką herbaty, bo to praca ciężka. Ręczna obróbka kilograma herbaty wymaga 8 godzin pracy, co przy 15-16 godzinach pracy dziennie daje wydajność na poziomie 2 kilogramów.”

Dzięki zastosowaniu elektrycznych garnków, praca stała się o wiele lżejsza. Jednak w ostatnich latach liczba ludzi potrafiących jeszcze wykonać taką pracę ręcznie systematycznie spada.

Tradycyjna metoda ręcznej obróbki liści herbacianych ma kluczowe znaczenie dla jakości herbaty „Longjing” znad Jeziora Zachodniego, w związku z czym technika ta została wpisana na listę narodowego niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Mimo że jakość herbaty wyprodukowanej w procesie ręcznej obróbki jest wyższa, podobnie jak jej cena, Yu Jizhong obawia się, że z biegiem czasu metoda ta zostanie całkowicie wyparta przez obróbkę zmechanizowaną.

„W przyszłości w masowej produkcji komercyjnej maszyny z pewnością zastąpią ludzi. Jednak ręczna obróbka, jako cenne dziedzictwo kulturowe, powinna być kontynuowana, a herbata tak wytworzona traktowana jako towar luksusowy. Jeśli wielki mistrz tego fachu przygotowuje ręcznie kilogram herbaty rocznie, to na aukcji cena takiego kilograma osiągnąć może poziom 100-200 tys. juanów. (około 50 000 – 100 000  złotych) Gdyby w taki sposób produkowały herbatę tysiące ludzi, trudno by było uzyskać na rynku tak wysoką cenę.”

Herbatę „Longjing” uprawia się teraz głównie w prowincji Zhejiang w południowo-wschodniej części Chin. Yu Jizhong mówi:

„W prowincji Zhejiang są trzy rejony uprawy herbaty ‚Longjing’. Tradycyjne uprawy znajdują się nad Jeziorem Zachodnim i w jego okolicach. Poza tym gatunek ten uprawiany jest nad Rzeką Qiantang, jak również w Yuezhou w pobliżu miasta Shaoxing.”

W miarę podnoszenia się poziomu życia ludności, konsumenci mają coraz wyższe wymagania co do jakości herbaty. Stąd też rosnąca popularność herbaty „Longjing” z tradycyjnego rejonu jej uprawy. Yu Jizhong mówi, że najbardziej znana i ceniona jest herbata pochodząca z okolic Jeziora Zachodniego.

W celu ochrony uprawy herbaty „Longjing” wokół Jeziora Zachodniego władze miasta Hangzhou wprowadziły specjalne przepisy, w których wyznaczono objęte ochroną rejony upraw podzielone na dwie klasy. Łączna powierzchnia upraw herbaty „Longjing” w okolicach Jeziora Zachodniego wynosi aktualnie 139,7 hektara. Do obszarów pierwszej klasy ochronnej zalicza się m.in. wioskę Longjing, szczyt Wzgórza Lwa, Lingyin, Hubao, Wzgórzę Wuyun oraz wioskę Meijiawu.